«Մոտիվացիա» տերմինը նկարագրում է, թե ինչու է մարդը ինչ-որ բան անում: Դա մարդկային գործողությունների շարժիչ ուժն է: Մոտիվացիան այն գործընթացն է, որը նախաձեռնում, առաջնորդում և պահպանում է նպատակաուղղված վարքագիծը:Օրինակ, մոտիվացիան այն է, ինչ օգնում է ձեզ կորցնել ավելորդ քաշը կամ դրդում է ձեզ ստանալ այդ առաջխաղացումը աշխատավայրում: Մի խոսքով, մոտիվացիան ստիպում է ձեզ գործել այնպես, որ ձեզ մոտենա ձեր նպատակներին: Մոտիվացիան ներառում է կենսաբանական, հուզական, սոցիալական և ճանաչողական ուժերը, որոնք ակտիվացնում են մարդու վարքը:Մոտիվացիան ներառում է նաև գործոններ, որոնք ուղղորդում և պահպանում են նպատակաուղղված գործողությունները: Թեև նման դրդապատճառները հազվադեպ են ուղղակիորեն դիտարկելի։ Արդյունքում, մենք հաճախ պետք է եզրակացնենք, թե ինչու են մարդիկ անում այն, ինչ անում են՝ հիմնվելով դիտարկելի վարքագծի վրա:Իմացեք մոտիվացիայի տեսակները, որոնք գոյություն ունեն և ինչպես ենք դրանք օգտագործում մեր առօրյա կյանքում: Եվ եթե թվում է, թե կորցրել եք ձեր մոտիվացիան, մի անհանգստացեք: Մենք նաև կիսում ենք մի քանի ուղիներ՝ զարգացնելու կամ բարելավելու ձեր ինքնամոտիվիացիայի մակարդակը:Մոտիվացիայի տեսակները
Մոտիվացիայի երկու հիմնական տեսակները հաճախ նկարագրվում են որպես արտաքին կամ ներքին:Արտաքին մոտիվացիան առաջանում է անհատի դրսից և հաճախ ներառում է արտաքին պարգևներ, ինչպիսիք են գավաթները, փողը, սոցիալական ճանաչումը կամ գովասանքը:
Ներքին մոտիվացիան ներքին է և բխում է անհատի ներսից, ինչպես, օրինակ, բարդ խաչբառ անելը զուտ խնդրի լուծման համար բավարարվածության համար:

Внешность человека

Внешность, какую роль она играет в наших отношениях? Существует мнение, что для того, чтобы найти верного друга или спутника жизни, не стоит обращать внимание на внешние данные человека, ведь в первую очередь важна его душа. Я согласна с этим утверждением, но, тем не менее, в жизни мы все равно очень часто придаем значение внешности.

Я интересуюсь психологией и потому люблю смотреть различные научные передачи на эту тему. Порой в некоторых из них поднимается вопрос о человеческой красоте и даже проводятся эксперименты на эту тему. В таких исследованиях говорится о том, что люди с приятной внешностью вызывают у нас большую симпатию, мы склонны доверять им и приписывать те или иные положительные качества.

Действительно, не раз я ловила себя на мысли, что тот человек, которого я считаю симпатичным, сначала кажется мне более приятным в общении, чем человек с заурядными чертами лица. Это мнение потом часто меняется в противоположную сторону, но все равно: встречают по одежке, а провожают по уму.

Внешность — это тоже своеобразная «одежка» человека. И, почему-то, первоначально она для нас очень важна, тут уж ничего не поделаешь. Мне самой бывает неприятно, когда окружающие обращают внимание только на мои физические данные, не интересуясь тем, что у меня внутри. Это вызывает чувство неуверенности в себе и провоцирует различные комплексы.

В то же время, думаю, что людям с идеальной внешностью тоже живется нелегко. Многим из них постоянно приходиться доказывать всем, что, помимо наличия «симпатичной мордашки», они еще и что-то представляют из себя.

Таким образом, какой бы ни была внешность человека, она всегда создает некоторые препятствия на его жизненном пути, но также она может и помогать ему добиться чего-то. Но все же, главное, — это наш внутренний мир. Любые даже самые приятные лица постепенно надоедают, и на первый план непременно выходит личность человека.

Взросление

Взросление — это естественные изменения, которые рано или поздно происходят со всеми людьми. Сейчас этот вопрос для нас, старших школьников, особенно актуален. Поэтому часто приходится слышать от родителей или учителей такие фразы: «Теперь вы уже стали совсем взрослыми»; «Реши этот вопрос самостоятельно, ты уже взрослый» или «Пора тебе уже повзрослеть, а то ведешь себя совсем как ребенок». Но что кроется за этими словами?

Думаю, что взрослость человека определяется не столько его возрастом, сколько умением брать на себя ответственность за совершенные поступки. Поэтому очень важно перестать надеяться на то, что другие будут решать твои проблемы и заняться этим самому.

Период вступления во взрослую жизнь происходит у всех в различное время. У кого-то он начинается с поступления в институт и переезда в другой город или на съемную квартиру. Кто-то может повзрослеть и еще раньше, если, например, он растет в многодетной семье и ему приходится выполнять часть обязанностей матери и присматривать за своими младшими братьями или сестрами. Ну а кто-то может долго пребывать в состоянии ребенка, особенно если окружающие поощряют такое поведение.

Мне кажется, важными периодами взросления также являются поступление на работу и появление детей. В первом случае человек получает возможность самостоятельно удовлетворять свои потребности, что очень важно. А во втором — учится отвечать не только за себя, но и за кого-то другого.

Конечно, что бы там ни говорили родители и учителя, пока нас еще очень сложно назвать настоящими взрослыми, поскольку сложности самостоятельной жизни только ждут нас впереди. Но чтобы с честью встретить все эти испытания, не убегать от проблем и не опускать руки при возникновении любых трудностей, надо начинать подготовку уже сейчас. И в этом наши старшие наставники, конечно, правы.

В чём смысл жизни?

«В чём смысл моей жизни?» Вероятно, рано или поздно каждый человек задаёт себе этот вопрос, и у каждого на него свой ответ.

Одни люди ищут смысл в работе и стремятся достичь профессиональных высот. Другие же, наоборот, всецело посвящают себя семье и детям. Творческие личности нередко бывают одержимы идеей создания великого шедевра искусства, отдавая этому все свои силы. Есть в мире и абсолютные прагматики, для которых важным становится обретение определённых материальных благ.

Порой к достижению желанной цели люди идут всю свою жизнь, и именно это наполняет смыслом каждый их день. Но бывает и так, что цели и приоритеты со временем меняются. Например, изначально человек может желать построения успешной карьеры, но затем, когда у него появляются дети, он может отказаться от былых намерений, поняв, что для него теперь стали более важными другие вещи.

Что касается меня, то я считаю, что смысл жизни нужно искать в каждом прожитом дне, который непременно несёт с собой что-то новое и интересное. Нужно уметь радоваться текущему моменту, получая удовольствие здесь и сейчас.

Это вовсе не значит, что не стоит ставить перед собой какие-либо цели или строить далекоидущие планы. Непременно следует достигать того, чего хочется, но не нужно зацикливаться на этом. Иногда судьба предоставляет нам совершенно иные возможности, и если уметь ими грамотно пользоваться, жизнь всегда будет полна смысла и насыщена увлекательными событиями.

В проекте «История моей фамилии» мы узнаем о том, что фамилии и имена несут в себе не просто нарицательные функции, но и богатую историю, благодаря которой можно узнать много интересного о своих предках. Для каждого человека этот вопрос имеет разный вес, что каждому интересно узнать о принадлежности своего рода в древние времена, род занятия своих предков и прочую информацию о своём роде.

Оглавление
1.История возникновения армянских фамилий
2.История возникновения моей фамилий
3.История возникновения моего имёни

1

Фамилия на армянском языке означает имя рода (Азганун). Но первоначально родовых наименований  не было, потому что люди жили маленькими группами, изолировано, и все друг друга хорошо знали. Ну, а если случилось так, что в одном поселении жили несколько Арамов или несколько Анаит, то  определяли их разным образом:  например, Арам, внук  Гарника, или Арам – внук Айка. Или всегда находили какую-либо характеризующую особенность, например, хромой Амаяк или,  Анаит, имеющая десять детей.
С возникновением городов, когда мастерство отделилось от земледелия, развилась торговля, и людям пришлось перемещаться с одного населенного пункта в другой, возникла необходимость  распознать людей так называемыми фамилиями, так как уже невозможно было довольствоваться только именем или прозвищем. В основном тогда приходилось вместе с именем указывать то место, откуда родом тот или иной человек, например:  Анания Ширакаци,  Григор Татеваци и т. д. Или то, что очень было распространено, к имени человека присоединяли название основной деятельности – Мкртыч  Нахаш,  Никохайос Цахкарар, Давид Кертох,  Григор Магистрос и т. д.
В основном, у армян фамилии стали происходить от имени авторитетного  родового предка, к которому прибавлялись приставка или суффикс, выражающие принадлежность или родственную связь – «ян», «янц», «енц», «унц», «онц», «уни». Более всего распространены фамилии, оканчивающиеся на «ян» (Маргарян, Арамян, Жамкочян) и т.д. «Ян» образовался от формы «янц», что означает тоже, что «енц» (Маргарян – Маргарянц – Маргаренц, то есть относящийся к роду Маргара).

2

Обладатели фамилии Арутюнян, безусловно, могут гордиться своей фамилией как памятником армянской истории, культуры и языка. Имя предка Арутюн возникло от армянского слова «арутюн» («воскрешение, возрождение») и означает «воскресший». В старину люди верили, что каждое слово несет в себе определенный заряд энергии, а в именовании человека таится поистине магическая сила, которая подарит обладателю все лучшие качества, что заложены в его имени. Таким образом, именование Арутюн сулило своему обладателю счастливое избавление от всех физических и душевных недугов, восстановление жизненной силы после переломных моментов. Считалось, что при образовании фамилии от личного именования предка магическая сила имени распространяется на весь фамильный род.
С течением времени именование Арутюнян стало общесемейным и было официально зарегистрировано в качестве фамильного имени. Принятие семьей личного прозвания предка как своего родового имени означает, что родоначальник фамилии Арутюнян являлся большим авторитетом для домочадцев, а также был известным и уважаемым человеком в родном поселении.

3

Происхождение имени Галина

Имя Галина пришло к нам из Древней Греции. Ко мне оно пришло от моей бабушки. Имеет оно не русское значение как многие могут предположить. Означает оно «безмятежность», «спокойствие», «тишина». Также можно встретить перевод «штиль» — в древнегреческой мифологии существовало божество нереида (нимфа, похожая на русалку), покровительствующее спокойному морю, — Галена, другой вариант написания — Галэнэ.
Испании и Италии имя Галина будет созвучно итальянскому слову «gallina», означающему «курица, цыплёнок». Ласковое обращение Гуля употребляется не только к Галине, но и ко многим женским именам, не только содержащим «гуль»
На Руси существовало редкое имя Гала. Оно было самостоятельным, а не производной формой от Галины. Корни у него также греческие («молоко» в переводе), а вот значение совсем другое. Галы гораздо более активные, решительные и спонтанные, чем Галины.

Интересный факт: Галина — это не только личное женское имя, но и название населенных пунктов в ряде американских штатов. Самый известный из них, пожалуй, город Галина с одноименным гражданским аэропортом на Аляске — второй по количеству жителей населенный пункт крупнейшей зоны переписи населения штата.

Характер и судьба Галины

В детстве Галина любит проводить свое время в компании мальчиков больше, чем среди девочек. Ей нравятся романтические истории, путешествия, различные походы. Но чисто девчачьи интересы, как наряды, куклы, ей также не чужды. Она умеет находить золотую середину. Активность и спокойствие, твердость и податливость, где нужно уступить, а где настоять на своем – Галина уверенно выбирает правильную и нужную позицию. Галина умеет делать почти все, ничего не боится. Начав дело, однако, она не всегда сможет довести его до конца с той уверенностью, с какой его начинала. Так как внезапно может начать сомневаться в успехе мероприятия, но принятое однажды решение все равно будет убеждать ее в том, что изначально она поступила совершенно верно. Обладательницы этого имени очень общительны, но рассматривают людей чаще всего из собственного интереса, насколько тот или иной человек будет полезен для нее. Со всеми она доброжелательна, вежлива, корректна, поссориться с Галиной достаточно сложно – она всегда найдет ту самую середину. Галина часто бывает в центре внимания компании. Она будет успешна почти в любой профессии, но предпочитает выбирать заметную, яркую профессию, и очень важную, значимую должность.

Я б навеки забыл кабаки
И стихи бы писать забросил.
Только б тонко касаться руки
И волос твоих цветом в осень.

Проект «Время поэзии

Продолжительность проекта:
23 февраля-13 марта

Участники:
 Студенты,ученики, учителя и родители образовательного комплекса...
 

Актуальность проекта:


Изучение творчества С. А. Есенина всегда вызывает у старшеклассников интерес, и тема проекта была определена по их инициативе.

Разгадывая секрет популярности стихов Есенина и познавая своеобразие и законы его поэтического мира на уроках учащиеся попытаются создать свои презентации, видеоролики, фильмы, и лучшие из них будут представлены на уроке - отчете о проектной деятельности.


Занимаясь проектной деятельностью учащиеся колледжа самостоятельно определяют основополагающую цель, задачи проекта, занимаются литературными исследованиями, используют информационные ресурсы и критические материалы по литературе. Критерии оценки проекта определены совместно и понятны учащимся.


Основополагающий вопрос.

Является ли творчество С.А. Есенина актуальным и притягательным сегодня?

Цель:


1.Прочитать, почувствовать произведения Есенина
познакомиться с писателем, мыслителем и гражданином.

2.Знать роль и значение поэта Есенина в истории  русской литературы.
3.Формировать эстетический вкус, критико-аналитическое мышление
4.Научить учащихся элементам ведения исследовательской деятельности .
5.Развивать письменную и устную речь, медийные навыки
6.Развитие критического мышления, творческого воображения.

7.Расширить словарный запас учащихся.

8.Способствовать формированию умений видеть актуальное, современное содержание в поэтических творениях Сергея Есенина.
9.Совершенствовать навыки проектной деятельности учащихся. 

Задачи:

1.Чтение, изучение стихов С.А.Есенина

2.Развивать умение анализировать художественное произведение, выражать свое  собственное мнение по поводу прочитанного.

3.Формировать навыки анализа поэтических произведений и информационную культуру учащихся.

4.Научить устанавливать причинно-следственные связи, выделять главное, обобщать, систематизировать, делать выводы.

5.Развивать критическое мышление.

6.Воспитывать коммуникативную культуру у учащихся.

Биография
С именем Ваана Терьяна связан целый период развития новой армянской поэзии. Вступив на литературное поприще непосредственно после И. Иоаннисяна, Ов. Туманяна и Ав. Исаакяна, Терян открыл совершенно новую страницу в истории армянской поэзии. Это новое состояло не только в поэтическом языке, в формах и размерах стиха, но и в ином восприятии мира.

Реальный мир Терьян воспринимает несколько иначе, нежели его предшественники. Он создает, как сказано у Лермонтова, «мир иной и образов иных существованье». Реальный мир, реальные предметы абстрагируются и лишь после этого воплощаются в поэтической фантазии. «Я — грезящий поэт», «Далека и недостижима ты, моя светлая греза», «Мои грезы летят к вам в объятия», — вот типичные выражения в стихах Терьяна.

Ваан Терьян родился 28 января 1885 г. в живописном селе Гандза (близ г. Ахалкалаки) в семье сельского священника Сукиаса Тер-Григоряна. Детские годы поэта прошли в родной Гандзе с ее изумрудными лугами, звонкими ручейками, волнующимися полями пшеницы. Здесь он окончил сельскую школу.

В 1897 году старшие братья, учившиеся в то время в Тифлисе, взяли его к себе, обучили русскому языку, готовя его к поступлению в московский Лазаревский институт восточных языков.Нвард — дитя любви Ваана и Анаит Терьянов — Армянский музей Москвы …В 1899 году отец везет Ваана в Москву и определяет в Лазаревский институт. Это учебное заведение сыграло большую роль в творческом становлении поэта. Впоследствии он часто вспоминал прославленный очаг культуры и посвятил ему поэму.В числе товарищей Терьяна по Лазаревскому институту, с которыми поэт был связан нерасторжимыми узами, были Александр Мясникян, Погос Макинцян, Цолак Ханзадян и другие, впоследствии ставшие видными государственными и литературными деятелями.

На становление мировоззрения поэта решающее влияние оказали события 1905 года. В 1906 году, будучи уже студентом Московского университета, он писал: «Я всегда сочувствовал рабочему делу и из всех общественно-политических программ различных партий предпочтение отдавал социал-демократической программе». Политические симпатии Терьяна не ускользнули от внимания царской жандармерии. Во время массовых гонений и арестов Терьян вместе с друзьями Оником Оганджаняном и Мелконом Карамяном попадает в тюрьму (Бутырку). «Помню, — рассказывает М. Карамян в своих воспоминаниях, — Ваан и Оник, став у окна своих камер, громко запели песню на слова Никитина, в то время очень распространенную среди революционер

ՄԱՅԻՍ 22-26

ԲՆԱԿՉՈՒԹՅԱՆ ԲԺՇԿԱԿԱՆ ՕԳՆՈՒԹՅԱՆ ԵՎ ՍՊԱՍԱՐԿՄԱՆ ՄԱՍԻՆ ՀՀ ՕՐԵՆՔ. ԸՆԴՈՒՆՎԱԾ 1996Թ.

Գլուխ 3, 4

Առաջադրանք՝

• Առանձնացնե՛լ բուժաշխատողների իրավունքները:

Հոդված 30. Բուժաշխատողների իրավունքները

1. Բուժաշխատողներն իրավունք ունեն`

1) ավագ և միջին բուժաշխատողները, օրենքով սահմանված կարգով իրենց կրթությանը, որակավորմանը և մասնագիտացմանը համապատասխան, իրենց իրավասության շրջանակներում իրականացնելու առողջապահության բնագավառում մասնագիտական գործունեություն, իսկ կրտսեր բուժաշխատողները` իրենց իրավասության շրջանակներում ոչ մասնագիտական` օժանդակող գործունեություն.

2) ապահովագրելու իրենց գործունեության հետ կապված քաղաքացիական պատասխանատվության ռիսկը.

3) ելնելով յուրաքանչյուր կոնկրետ դեպքի իրավիճակից` կայացնելու ապացուցողական բժշկությամբ հիմնավորված որոշումներ` լրացուցիչ միջամտություններ կատարելու համար, որոնք նախատեսված չեն համապատասխան կլինիկական ուղեցույցներով.

4) օրենքով սահմանված կարգով մասնակցելու շարունակական մասնագիտական զարգացման գործընթացին.

5) օրենքով սահմանված կարգով պաշտպանելու իրենց մասնագիտական համբավը, պատիվը և արժանապատվությունը.

6) իրենց կրթությանը համապատասխան` Հայաստանի Հանրապետությունում բժշկական գործունեություն ծավալելու վերաբերյալ լիազոր մարմնից պահանջելու և ստանալու տեղեկանք պատշաճ մասնագիտական գործունեություն իրականացնելու թույլտվություն ունենալու մասին (certificate of good standing).

7) օրենքով սահմանված կարգով ստեղծելու միավորումներ կամ անդամակցելու դրանց.

8) օգտվելու օրենքով սահմանված այլ իրավունքներից:

• Առանձնացնել՛ բուժաշխատողների պարտականությունները և պատասխանատվությունը:

Հոդված 31. Բուժաշխատողների պարտականությունները և պատասխանատվությունը:

1. Բուժաշխատողները պարտավոր են`

1) առողջապահության բնագավառում գործունեություն իրականացնելիս առաջնորդվել պացիենտի շահերով.

2) յուրաքանչյուր պացիենտի ցուցաբերել շտապ և անհետաձգելի բժշկական օգնություն.

3) հոգատար, անխտրական և հարգալից վերաբերմունք ցուցաբերել պացիենտի նկատմամբ.

4) պացիենտին և (կամ) նրա օրինական ներկայացուցչին կամ կոնտակտային անձին տեղյակ պահել առողջական վիճակի, հիվանդության ախտորոշման, տրամադրված (տրամադրվող) բժշկական օգնության և սպասարկման, այդ թվում` բուժման մեթոդների կիրառման ընթացքի և արդյունքների, ինչպես նաև դրանց հետ կապված ռիսկերի վերաբերյալ, բացառությամբ պացիենտի գրավոր հրաժարման և օրենքով սահմանված այլ դեպքերի.

5) բժշկական օգնություն ու սպասարկում իրականացնելիս կիրառել Հայաստանի Հանրապետությունում գրանցված դեղեր, բացառությամբ օրենքով նախատեսված դեպքերի.

6) ավագ և միջին բուժաշխատողները` օրենսդրությամբ սահմանված կարգով լրացնել, վարել և շրջանառել բժշկական փաստաթղթերը, այդ թվում` էլեկտրոնային առողջապահության համակարգում.

7) պահպանել բժշկական գաղտնիքը, բացառությամբ օրենքով սահմանված դեպքերի.

8) կատարելագործել իրենց մասնագիտական գիտելիքները և հմտությունները, մասնագիտական որակավորման պահանջներին համապատասխան մասնակցել շարունակական մասնագիտական զարգացման գործընթացին.

9) իրենց մասնագիտական գործունեությունն իրականացնել լիազոր մարմնի հաստատած մասնագիտական բնութագրին համապատասխան.

10) կատարել պացիենտի վարման գործելակարգերով և ընթացակարգերով սահմանված պահանջները` օրենսդրությամբ իրենց վերապահված լիազորությունների շրջանակում.

11) պահպանել բուժաշխատողի մասնագիտական էթիկայի կանոնները.

12) կատարել օրենքով սահմանված այլ պարտականություններ:

2. Բուժաշխատողները օրենքով նախատեսված դեպքերում պատասխանատվություն են կրում օրենքով սահմանված պարտականությունների չկատարման կամ ոչ պատշաճ կատարման համար:

ՄԱՅԻՍ 15-19

ԲՆԱԿՉՈՒԹՅԱՆ ԲԺՇԿԱԿԱՆ ՕԳՆՈՒԹՅԱՆ ԵՎ ՍՊԱՍԱՐԿՄԱՆ ՄԱՍԻՆ ՀՀ ՕՐԵՆՔ. ԸՆԴՈՒՆՎԱԾ 1996Թ.

Գլուխ 2

ՄԱՐԴՈՒ (ՊԱՑԻԵՆՏԻ) ԻՐԱՎՈՒՆՔՆԵՐԸ ԵՎ ՊԱՐՏԱԿԱՆՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԸ ԲԺՇԿԱԿԱՆ ՕԳՆՈՒԹՅԱՆ ԵՎ ՍՊԱՍԱՐԿՄԱՆ ԻՐԱԿԱՆԱՑՄԱՆ ԲՆԱԳԱՎԱՌՈՒՄ

Առաջադրանք՝

• Առանձնացնել մարդու/պացիենտի/ բժշկական օգնություն և սպասարկում ստանալու իրավունքները:

Բժշկական օգնության և սպասարկման իրավունքը

Հոդված 13․

1. Յուրաքանչյուր ոք, անկախ ազգությունից, ռասայից, սեռից, լեզվից, դավանանքից, տարիքից, առողջական վիճակից, հաշմանդամությունից, քաղաքական կամ այլ հայացքներից, սոցիալական ծագումից, գույքային կամ այլ դրությունից, Սահմանադրությամբ, սույն օրենքով և այլ օրենքներով, ինչպես նաև Հայաստանի Հանրապետության միջազգային պայմանագրերով սահմանված կարգով ունի բժշկական օգնություն և սպասարկում ստանալու իրավունք:

2. Յուրաքանչյուր ոք, սույն հոդվածի 1-ին մասին համապատասխան, իրավունք ունի բժշկական օգնություն և սպասարկում ստանալու անվճար կամ արտոնյալ պայմաններով` առողջության պահպանման և բարելավման ծրագրերի շրջանակներում:

3. Յուրաքանչյուր ոք իրավունք ունի առողջության պահպանման և բարելավման ծրագրերի շրջանակներից դուրս բժշկական օգնություն և սպասարկում ստանալու բժշկական ապահովագրական հատուցումների, անձնական վճարումների, օրենսդրությամբ չարգելված այլ աղբյուրների հաշվին:

4. Այլ պետություններում Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացիների բժշկական օգնությունը և սպասարկումն իրականացվում են տվյալ պետության օրենսդրության, ինչպես նաև Հայաստանի Հանրապետության միջազգային պայմանագրերի համաձայն:

Մարդու (պացիենտի) իրավունքները բժշկական օգնություն և սպասարկում ստանալիս

Հոդված 14․

1. Յուրաքանչյուր ոք (պացիենտ) իրավունք ունի`

1) ընտրելու բժշկական օգնություն և սպասարկում իրականացնողին և բուժաշխատողին.

2) բժշկական օգնություն և սպասարկում ստանալիս արժանանալու հոգատար, անխտրական և հարգալից վերաբերմունքի.

3) հրաժարվելու բժշկական օգնություն և սպասարկում ստանալուց, բացի սույն օրենքի 24-րդ հոդվածով նախատեսված դեպքերից.

4) բժշկական օգնություն և սպասարկում ստանալու` օրենսդրությանը համապատասխան.

5) իմանալու իրեն բժշկական օգնություն և սպասարկում տրամադրող բուժաշխատողի անունը, ազգանունը, զբաղեցրած պաշտոնը.

6) հիվանդանոցային պայմաններում բժշկական օգնություն և սպասարկում ստանալիս ունենալու այցելուներ` բժշկական օգնություն և սպասարկում իրականացնողի և լիազոր մարմնի սահմանած կարգերին համապատասխան: Սույն իրավունքը կարող է սահմանափակվել պացիենտի կամ այցելուների առողջության պահպանման կամ անվտանգության նկատառումներով` լիազոր մարմնի սահմանած դեպքերում.

7) բժշկական օգնություն և սպասարկում ստանալիս ցավի գնահատման և դրա համարժեք կառավարման.

8) սույն օրենքով սահմանված կարգով իրազեկ լինելու իր հիվանդությանը և համաձայնություն տալու բժշկական օգնության և սպասարկման տրամադրման համար.

9) ստանալու ամբողջական տեղեկատվություն բժշկական օգնության և սպասարկման ծավալների, դրանց համար սահմանված վճարների չափի, վճարման կարգի վերաբերյալ.

10) ծանոթանալու իր բժշկական (այդ թվում` էլեկտրոնային) փաստաթղթերին կամ ստանալու դրանց պատճենները «Տեղեկատվության ազատության մասին» օրենքով սահմանված կարգով.

11) հրաժարվելու իր առողջական վիճակի, ինչպես նաև բժշկական օգնության և սպասարկման մասին տեղեկություն ստանալուց.

12) սույն հոդվածի 1-ին մասի 11-րդ կետով նախատեսված իրավունքից օգտվելու դեպքում լիազորելու իր փոխարեն օրինական ներկայացուցչին կամ կոնտակտային անձին տեղեկատվություն ստանալու.

13) ստանալու իր առողջական վիճակի, ինչպես նաև բժշկական օգնության և սպասարկման մասին տեղեկություն.

14) իր առողջական վիճակի կամ տրամադրվող կամ առաջարկվող բժշկական օգնության և սպասարկման վերաբերյալ իր միջոցների հաշվին ստանալու մասնագիտական երկրորդ կամ իր նախընտրած թվով այլ կարծիք.

15) դիմելու սույն օրենքով նախատեսված էթիկայի հանձնաժողով` իր կարծիքով բուժաշխատողի կողմից մասնագիտական էթիկայի կանոնների խախտման դեպքերում.

16) իր առողջությանը հասցված վնասի դիմաց ստանալու փոխհատուցում` օրենքով սահմանված կարգով.

17) օգտվելու օրենքով չսահմանափակված այլ իրավունքներից:

Առողջական վիճակի մասին, ինչպես նաև բժշկական օգնության և սպասարկման մասին տեղեկություն ստանալու մարդու (պացիենտի) իրավունքը

Հոդված 15․

1. Յուրաքանչյուր ոք (պացիենտ) իրավունք ունի մատչելի ձևով ստանալու տեղեկություն իր առողջական վիճակի, հիվանդության ախտորոշման, տրամադրված (տրամադրվող) բժշկական օգնության և սպասարկման, այդ թվում` բուժման մեթոդների ընտրության, կիրառման ընթացքի և արդյունքների, ինչպես նաև դրանց հետ կապված ռիսկերի վերաբերյալ:

2. Օրենքով սահմանված կարգով անգործունակ ճանաչված անձի, երեխայի (պացիենտի) վերաբերյալ սույն հոդվածի 1-ին մասով նախատեսված տեղեկությունները տրամադրվում են նրան, եթե միաժամանակ առկա են հետևյալ պայմանները.

1) եթե բժշկի կարծիքով օրենքով սահմանված կարգով անգործունակ ճանաչված անձը, երեխան ի վիճակի են գնահատել իրենց առողջական վիճակը.

2) այդ տեղեկությունները չեն վնասի օրենքով սահմանված կարգով անգործունակ ճանաչված անձին, երեխային կամ կդյուրացնեն նրան բժշկական օգնության և սպասարկման տրամադրումը.

3) օրինական ներկայացուցիչները չեն առարկում այդ տեղեկությունները տրամադրելուն:

3. Օրենքով սահմանված կարգով անգործունակ ճանաչված անձի, երեխայի (պացիենտի) վերաբերյալ սույն հոդվածի 1-ին մասով նախատեսված տեղեկությունները միաժամանակ տրամադրվում են նրա օրինական ներկայացուցչին կամ վերջինիս բացակայության դեպքում` նրա լիազորած կոնտակտային անձին, իսկ սույն հոդվածի 2-րդ մասով սահմանված պայմանների բացակայության դեպքում` միայն օրինական ներկայացուցչին կամ վերջինիս բացակայության դեպքում` լիազորված կոնտակտային անձին:

(15-րդ հոդ. փոփ. 04.06.21 ՀՕ-262-Ն օրենք)

Համաձայնությունը բժշկական միջամտության համար

Հոդված 16․

1. Մարդու գրավոր համաձայնությունը բժշկական միջամտության համար անհրաժեշտ պայման է լիազոր մարմնի սահմանած դեպքերի համար, բացառությամբ սույն օրենքի 24-րդ հոդվածով նախատեսված դեպքերի: 

2. Բժշկական միջամտության համար գրավոր համաձայնությունը տալու դեպքերը սահմանում է լիազոր մարմինը:

3. 16 տարին չլրացած կամ օրենքով սահմանված կարգով անգործունակ ճանաչված պացիենտի բժշկական միջամտության համար գրավոր համաձայնությունը տալիս է նրա օրինական ներկայացուցիչը, եթե բացակայում են սույն օրենքի 15-րդ հոդվածի 2-րդ մասով նախատեսված պայմանները: 

Սույն օրենքի 15-րդ հոդվածի 2-րդ մասով նախատեսված պայմանների առկայության դեպքում հաշվի է առնվում 16 տարին չլրացած կամ օրենքով սահմանված կարգով անգործունակ ճանաչված պացիենտի կարծիքը:

4. Եթե բժշկի կարծիքով պացիենտի վիճակը թույլ չի տալիս արտահայտել իր կամքը, ապա բժշկական միջամտության համար գրավոր համաձայնությունը տալիս է նրա օրինական ներկայացուցիչը կամ վերջինիս բացակայության դեպքում` նրա լիազորված կոնտակտային անձը: 

5. Օրինական ներկայացուցչի կամ կոնտակտային անձի բացակայության դեպքում, եթե բժշկի կարծիքով բժշկական միջամտությունը հետաձգման ենթակա չէ, և պացիենտի վիճակը թույլ չի տալիս արտահայտել իր կամքը, ապա բժշկական միջամտության վերաբերյալ որոշումը, ելնելով պացիենտի շահերից, կայացվում է բժշկական խորհրդակցության (կոնսիլիումի), իսկ դրա անհնարինության դեպքում` բժշկի կողմից:

(16-րդ հոդ. փոփ. 26.10.22 ՀՕ-388-Ն օրենք)

Մարդու վերարտադրողականության հետ կապված իրավունքները

Հոդված 17․

1. Մարդու վերարտադրողականության հետ կապված իրավունքները սահմանվում են «Մարդու վերարտադրողական առողջության և վերարտադրողական իրավունքների մասին» օրենքով:

Բժշկական օգնություն և սպասարկում ստանալու երեխայի իրավունքը

Հոդված 18․ 

1. Յուրաքանչյուր երեխա պետական բյուջեի միջոցների հաշվին իրականացվող բնակչության առողջության պահպանման և բարելավման ծրագրերի շրջանակներում իրավունք ունի ստանալու անվճար և արտոնյալ պայմաններով բժշկական օգնություն և սպասարկում:

2. 16 տարին լրացած երեխաները իրավունք ունեն տալու գրավոր իրազեկված համաձայնություն բժշկական միջամտություն ստանալու կամ դրանից հրաժարվելու վերաբերյալ, բացառությամբ օրենքով նախատեսված դեպքերի:

Շրջապատի համար վտանգ ներկայացնող հիվանդությամբ տառապող մարդու իրավունքը

Հոդված 19․ 

1. Շրջապատի համար վտանգ ներկայացնող հիվանդություն ունեցող մարդն իրավունք ունի անվճար ստանալու պետության կողմից երաշխավորված կարգով բժշկական օգնություն և սպասարկում և բուժվելու այդ նպատակի համար նախատեսված համապատասխան լիցենզիա ունեցող բժշկական օգնություն և սպասարկում իրականացնող հաստատություններում:i

2. Շրջապատի համար վտանգ ներկայացնող հիվանդությունների ցանկը սահմանում է Կառավարությունը:

Օրենքով սահմանված կարգով ազատությունից զրկված, ինչպես նաև ազատազրկման վայրերում պատիժ կրող անձանց բժշկական օգնություն և սպասարկում ստանալու իրավունքները

Հոդված 20․

1. Օրենքով սահմանված դեպքերում և կարգով ազատությունից զրկված, ձերբակալված և կալանավորված, ինչպես նաև ազատազրկման վայրերում պատիժ կրող անձինք իրավունք ունեն ստանալու բժշկական օգնություն և սպասարկում` օրենսդրությամբ սահմանված կարգով:

Զինծառայողների և զորակոչային ու նախազորակոչային տարիքի քաղաքացիների բժշկական օգնություն և սպասարկում ստանալու իրավունքը

Հոդված 21․

1. Զինծառայողները և զորակոչային ու նախազորակոչային տարիքի քաղաքացիներն իրավունք ունեն ստանալու բժշկական օգնություն և սպասարկում` օրենսդրությամբ սահմանված կարգով:

Արտակարգ իրավիճակներում կամ Հայաստանի Հանրապետության նկատմամբ օտարերկրյա պետության կողմից իրականացված ռազմական գործողությունների կամ ահաբեկչական գործողությունների արդյունքում տուժած անձանց բժշկական օգնության և սպասարկման իրականացումը

Հոդված 21․

1. Արտակարգ իրավիճակներում կամ Հայաստանի Հանրապետության նկատմամբ օտարերկրյա պետության կողմից իրականացված ռազմական գործողությունների կամ ահաբեկչական գործողությունների արդյունքում տուժած անձանց բժշկական օգնությունը և սպասարկումն իրականացվում են անվճար` պետության կողմից երաշխավորված անվճար պայմաններով:i

2. Սույն հոդվածի 1-ին մասում նշված դեպքում, ըստ իրավիճակի, տուժածների թվի, վնասվածքների բնույթի, լիազոր մարմինը որոշում է ընդունում պետության կողմից երաշխավորված բժշկական օգնություն և սպասարկում իրականացնողների կամ դրանց մի մասի կողմից պացիենտների պլանային, հիվանդանոցային բժշկական օգնությունն ու սպասարկումն ամբողջությամբ կամ մասնակի դադարեցնելու մասին «Ռազմական դրության իրավական ռեժիմի մասին» օրենքին համապատասխան: Սույն մասի իմաստով` անհետաձգելի բժշկական օգնություն և սպասարկում պահանջող հիվանդությունների և վիճակների ցանկը սահմանում է լիազոր մարմինը:

3. Սույն հոդվածի 2-րդ մասով նախատեսված կարգով պացիենտների պլանային հիվանդանոցային բժշկական օգնությունն ու սպասարկումն ամբողջությամբ կամ մասնակի դադարեցնելու դեպքում տվյալ տեսակի հիվանդանոցային բժշկական օգնությունը և սպասարկումը տրամադրվում են բացառապես`

1) արտակարգ իրավիճակների կամ Հայաստանի Հանրապետության նկատմամբ օտարերկրյա պետության կողմից իրականացված ռազմական գործողությունների կամ ահաբեկչական գործողությունների արդյունքում տուժած անձանց` պետության կողմից երաշխավորված անվճար պայմաններով.

2) այլ անձանց` անհետաձգելի բժշկական օգնություն և սպասարկում պահանջող հիվանդությունների և վիճակների դեպքում` Կառավարության սահմանած կարգով:

4. Սույն հոդվածի 2-րդ մասով նախատեսված կարգով պացիենտների պլանային հիվանդանոցային բժշկական օգնությունն ու սպասարկումը դադարեցնելու դեպքում անհետաձգելի բժշկական օգնություն և սպասարկում չպահանջող սուր և քրոնիկական հիվանդություններ ունեցող պացիենտների բժշկական օգնության և սպասարկման նպատակով պետության կողմից երաշխավորված արտահիվանդանոցային բժշկական օգնություն և սպասարկում իրականացնող բժշկական հաստատություններում կազմակերպվում են ցերեկային ստացիոնարներ: Արտահիվանդանոցային բժշկական օգնություն և սպասարկում իրականացնողների կողմից ցերեկային ստացիոնարներում պացիենտների բժշկական օգնության և սպասարկման դեպքերը սահմանում է լիազոր մարմինը:

Օտարերկրյա քաղաքացիների, քաղաքացիություն չունեցող անձանց բժշկական օգնություն և սպասարկում ստանալու իրավունքները

Հոդված 23․

1. Հայաստանի Հանրապետությունում գտնվող օտարերկրյա քաղաքացիները, քաղաքացիություն չունեցող անձինք իրավունք ունեն ստանալու բժշկական օգնություն և սպասարկում` օրենսդրության, ինչպես նաև Հայաստանի Հանրապետության միջազգային պայմանագրերի համաձայն:

Բժշկական օգնության և սպասարկման իրականացումն առանց մարդու համաձայնության

Հոդված 24․

 1. Առանց մարդու կամ նրա օրինական ներկայացուցչի համաձայնության բժշկական օգնություն և սպասարկում իրականացվում են`

1) մարդու կյանքին սպառնացող վտանգի դեպքում` Կառավարության սահմանած կարգով.

2) շրջապատի համար վտանգ ներկայացնող հիվանդությունների դեպքում` օրենքով սահմանված կարգով:

Բժշկական միջամտությունից հրաժարվելը

Հոդված 25․  

1. Յուրաքանչյուր ոք կամ նրա օրինական ներկայացուցիչը կամ կոնտակտային անձն իրավունք ունի գրավոր հրաժարվելու բժշկական միջամտությունից կամ պահանջելու ընդհատել այն, բացառությամբ սույն օրենքի 24-րդ հոդվածով նախատեսված դեպքերի:

2. Բժշկական միջամտությունից հրաժարվելու փաստը` հնարավոր հետևանքների նշումով, գրանցվում է բժշկական փաստաթղթերում և հավաստվում պացիենտի կամ նրա օրինական ներկայացուցչի կամ կոնտակտային անձի կողմից:

3. Բժշկական միջամտությունից հրաժարվելու ձևաթուղթը հաստատում է լիազոր մարմինը:

ՄԱՅԻՍ 8-12

Հայաստանի Հանրապեության օրենքը սպառողների իրավունքների պաշտպանության մասին․ ընդունված է 2001թ. Գլուխ 2

Առաջադրանք՝

• Ոչ պատշաճ որակի ապրանքի վաճառքի հետևանքները:

Հոդված 16.

1. Սպառողը, որին վաճառվել է ոչ պատշաճ որակի ապրանք, և եթե վաճառողը դրա թերությունների մասին նախապայման չի սահմանել, իրավունք ունի իր ընտրությամբ պահանջել`

ա) ապրանքի թերությունների անհատույց վերացում կամ սպառողի կողմից դրանց վերացման ծախսերի հատուցում.

բ) գնման գնի համաչափ իջեցում.

գ) նմանօրինակ նմուշի (մոդելի, ապրանքատեսակի) ապրանքով փոխարինում.

դ) այլ նմուշի (մոդելի, ապրանքատեսակի) ապրանքով փոխարինում` գնման գնի համապատասխան վերահաշվարկով.

ե) առուվաճառքի պայմանագրի լուծում: Այդ դեպքում սպառողը պարտավոր է վերադարձնել թերություններով ապրանքը: Սպառողն իրավունք ունի պահանջել ոչ պատշաճ որակի ապրանքի վաճառքի հետևանքով իրեն պատճառված վնասների լրիվ հատուցում: Վնասները հատուցվում են սպառողի համապատասխան պահանջների բավարարման համար սույն օրենքով, Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացիական օրենսգրքով կամ պայմանագրով սահմանված ժամկետներում:

Տեխնիկապես բարդ ապրանքների նկատմամբ սպառողի` սույն կետի «գ», «դ» և «ե» ենթակետերում նշված պահանջները ենթակա են բավարարման` ապրանքում էական խախտումների հայտնաբերման դեպքում: Այդպիսի ապրանքների անվանացանկը հաստատում է կառավարությունը:

Այն ապրանքների նկատմամբ, որոնք սպառողը ձեռք է բերում կոմիսիոներից, սպառողի` սույն կետի «ա» և «գ» ենթակետերում նշված պահանջները ենթակա են բավարարման` վաճառողի (կոմիսիոների) համաձայնությամբ:

2. Սպառողը սույն հոդվածի 1-ին կետում նշված պահանջները ներկայացնում է վաճառողին (կոմիսիոներին):

3. Սպառողն իրավունք ունի սույն հոդվածի 1-ին կետի «ա» և «գ» ենթակետերում նշված պահանջները ներկայացնել արտադրողին կամ կոմիսիոներին:

Այդ պահանջների ներկայացման փոխարեն սպառողն իրավունք ունի արտադրողին վերադարձնել ոչ պատշաճ որակի ապրանքը և հետ պահանջել դրա համար վճարված գումարը:

4. Սպառողի կողմից ոչ պատշաճ որակի ապրանքի ձեռքբերման դեպքում, որի համար սահմանված է պիտանիության ժամկետ, վաճառողը պարտավոր է այդ ապրանքը փոխարինել պատշաճ որակի ապրանքով կամ սպառողին վերադարձնել նրա վճարած գումարը, եթե ապրանքի թերությունները հայտնաբերվել են պիտանիության ժամկետի սահմաններում:

5. Սպառողի պահանջները քննարկվում են, եթե նա ներկայացնում է ապրանքային կամ դրամարկղային չեկ, իսկ այն ապրանքների նկատմամբ, որոնց համար սահմանված են երաշխիքային ժամկետներ, տեխնիկական տեղեկաթերթիկ կամ դրան փոխարինող այլ փաստաթուղթ:

Վաճառողը պարտավոր է սպառողին հանձնել ապրանքային չեկ կամ գնման փաստը հավաստող այլ փաստաթուղթ, բացառությամբ Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ նախատեսված դեպքերի:

Վաճառողը (արտադրողը) կամ կոմիսիոները պարտավոր է սպառողից ընդունել ոչ պատշաճ որակի ապրանքը, իսկ անհրաժեշտության դեպքում կատարել ապրանքի որակի ստուգում: Սպառողն իրավունք ունի մասնակցել ապրանքի որակի ստուգմանը:

Ապրանքի թերությունների առաջացման պատճառների վերաբերյալ վեճի դեպքում վաճառողը (արտադրողը) կամ կոմիսիոները պարտավոր է ապրանքի փորձաքննությունը կատարել իր հաշվին` Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ սահմանված կարգով հավատարմագրված փորձարկման լաբորատորիաներում: Սպառողն իրավունք ունի դատական կարգով վիճարկել այդպիսի փորձաքննության եզրակացությունը:

Եթե ապրանքի փորձաքննությունից պարզվում է, որ թերություններն առաջացել են ապրանքն սպառողին հանձնելուց հետո նրա կողմից օգտագործման, պահման կամ փոխադրման սահմանված կանոնները խախտելու, կամ երրորդ անձանց գործողությունների, կամ անհաղթահարելի ուժի հետևանքով, ապա սպառողը պարտավոր է հատուցել վաճառողի (արտադրողի) կամ կոմիսիոների փորձաքննության կատարման, ինչպես նաև դրա կատարման հետ կապված ապրանքի պահման ու փոխադրման ծախսերը:

Վաճառողը (արտադրողը) կամ կոմիսիոները պարտավոր է բավարարել սպառողի պահանջները, եթե չապացուցի, որ ապրանքի թերություններն առաջացել են այն սպառողին հանձնելուց հետո նրա կողմից ապրանքի օգտագործման, պահման կամ փոխադրման սահմանված կանոնները խախտելու, երրորդ անձի գործողությունների կամ անհաղթահարելի ուժի հետևանքով:

6. Նորոգման, գնի իջեցման, փոխարինման համար մեծածավալ ապրանքի և հինգ կիլոգրամից ավելի քաշով ապրանքի տեղ հասցնելը և դրանք սպառողին վերադարձնելն իրականացվում են վաճառողի (արտադրողի) կամ կոմիսիոների ուժերով և հաշվին: Տվյալ պարտավորությունը չկատարելու, ինչպես նաև սպառողի գտնվելու վայրում վաճառողի (արտադրողի) կամ կոմիսիոների բացակայության դեպքում նշված ապրանքների տեղ հասցնելը և վերադարձնելը կարող է իրականացնել սպառողը: Այդ դեպքում վաճառողը (արտադրողը) կամ կոմիսիոները պարտավոր է հատուցել սպառողի` նշված ապրանքները տեղ հասցնելու և վերադարձնելու հետ կապված ծախսերը:

• Ապրանքի թերությունների վերաբերյալ սպառողի պահանջների ներկայացման ժամկետները:

Հոդված 17.

1. Սպառողն իրավունք ունի ներկայացնել սույն օրենքի 16-րդ հոդվածով սահմանված պահանջները, եթե դրանք հայտնաբերվել են արտադրողի` սույն օրենքի 6-րդ հոդվածին համապատասխան սահմանած երաշխիքային ժամկետի կամ պիտանիության ժամկետի ընթացքում, եթե այլ բան սահմանված չէ Հայաստանի Հանրապետության օրենքներով կամ պայմանագրով:

2. Այն ապրանքների նկատմամբ, որոնց համար երաշխիքային ժամկետներ կամ պիտանիության ժամկետներ սահմանված չեն, սպառողն իրավունք ունի ներկայացնել նշված պահանջները` Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ սահմանված ժամկետներում:

3. Ապրանքի երաշխիքային, ինչպես նաև ծառայության ժամկետները հաշվարկվում են ապրանքն սպառողին հանձնելու օրից սկսած: Եթե հանձնման օրը հնարավոր չէ որոշել, այդ ժամկետները հաշվարկվում են ապրանքի արտադրման օրից սկսած:

Սեզոնային ապրանքների համար (կոշիկ, հագուստ և այլն) այդ ժամկետները հաշվարկվում են համապատասխան սեզոնի սկսման պահից, որը որոշում է կառավարությունը:

Ապրանքները նմուշներով, փոստով վաճառելիս, ինչպես նաև այն դեպքերում, երբ առուվաճառքի պայմանագրի կնքման պահը և ապրանքն սպառողին հանձնելու պահը չեն համընկնում, այդ ժամկետները հաշվարկվում են ապրանքն սպառողին հասցնելու օրից սկսած, իսկ եթե ապրանքը կարիք ունի տեղակայման (միացման) կամ հավաքման` տեղակայման (միացման) կամ հավաքման օրից սկսած: Եթե ապրանքը տեղ հասցնելու, տեղակայման (միացման) կամ հավաքման օրը հնարավոր չէ որոշել, ապա այդ ժամկետները հաշվարկվում են առուվաճառքի պայմանագրի կնքման օրից սկսած:

Ապրանքի պիտանիության ժամկետը որոշվում է ապրանքի արտադրման օրից հաշվարկված այն ժամանակահատվածով, որի ընթացքում այն պիտանի է օգտագործման համար կամ այն թվականով, մինչև երբ ապրանքը պիտանի է օգտագործման համար:

Ապրանքի պիտանիության ժամկետի տևողությունը պետք է համապատասխանի նորմատիվ փաստաթղթերով սահմանված ապրանքի անվտանգության պարտադիր պահանջներին:

4. Երաշխիքային ժամկետներ կարող են սահմանվել կոմպլեկտավորման արտադրատեսակների և հիմնական ապրանքի բաղկացուցիչ մասերի համար: Կոմպլեկտավորման արտադրատեսակների և բաղկացուցիչ մասերի երաշխիքային ժամկետները հաշվարկվում են նույն կարգով, ինչպես հիմնական ապրանքի երաշխիքային ժամկետը:

Կոմպլեկտավորման արտադրատեսակների և հիմնական ապրանքի բաղկացուցիչ մասերի երաշխիքային ժամկետները չեն կարող հիմնական ապրանքի երաշխիքային ժամկետից պակաս լինել, եթե այլ բան նախատեսված չէ պայմանագրում:

Եթե պայմանագրով ապրանքի կոմպլեկտավորման արտադրատեսակների համար սահմանված է ավելի կարճ տևողությամբ երաշխիքային ժամկետ, քան հիմնական ապրանքի համար, սպառողն իրավունք ունի կոմպլեկտավորման արտադրատեսակների թերությունների հետ կապված պահանջները ներկայացնել հիմնական ապրանքի երաշխիքային ժամկետի ընթացքում:

Եթե կոմպլեկտավորման արտադրատեսակների համար սահմանված է ավելի տևական երաշխիքային ժամկետ, քան հիմնական ապրանքի երաշխիքային ժամկետն է, ապա սպառողն իրավունք ունի կոմպլեկտավորման ապրանքի թերությունների նկատմամբ պահանջներ ներկայացնել, եթե դրանք հայտնաբերվել են այդ արտադրատեսակի երաշխիքային ժամկետում` անկախ հիմնական ապրանքի երաշխիքային ժամկետը լրանալուց:

5. Սույն հոդվածում նշված ժամկետները հասցվում են սպառողին ի գիտություն` սույն օրենքի 11-րդ հոդվածին համապատասխան` ապրանքի մասին տեղեկատվությունում:

6. Արտադրողի մեղքով թույլ տրված ապրանքի էական խախտումների հայտնաբերման դեպքում սպառողն իրավունք ունի արտադրողին պահանջ ներկայացնել ապրանքի թերության անհատույց վերացման մասին` արտադրողի կողմից ապրանքի համար սահմանված երաշխիքային ժամկետի ավարտից կամ սույն հոդվածի 2-րդ կետում նշված ժամկետի ավարտից հետո: Նշված պահանջը կարող է ներկայացվել ապրանքի սահմանված ծառայության ժամկետի ընթացքում կամ ապրանքը հանձնելու օրից սկսած` տասը տարվա ընթացքում, եթե ապրանքի ծառայության ժամկետը սահմանված չէ: Եթե սպառողի կողմից այդպիսի պահանջի ներկայացման օրից սկսած` քսան օրվա ընթացքում, տվյալ պահանջը չի բավարարվում, ապա սպառողն իրավունք ունի իր ընտրությամբ արտադրողին ներկայացնել սույն օրենքի 16-րդ հոդվածի 3-րդ կետով սահմանված այլ պահանջներ:

• Ապրանքի թերությունների վերացումը արտադրողի (վաճառողի) կողմից:

Հոդված 18.

1. Ապրանքում հայտնաբերված թերությունները պետք է վերացվեն արտադրողի (վաճառողի) կամ կոմիսիոների կողմից` ապրանքի թերությունների վերացման վերաբերյալ սպառողի պահանջների ներկայացման օրից` քսան օրվա ընթացքում:

2. Արտադրողը (վաճառողը) կամ կոմիսիոները պարտավոր է երկարատև օգտագործման ապրանքների նկատմամբ սպառողի կողմից նշված պահանջները ներկայացնելուց հետո` նորոգման ընթացքում, յոթնօրյա ժամկետում սպառողին անհատույց տրամադրել նմանօրինակ ապրանք` ապահովելով իր հաշվին տեղ հասցնելը: Երկարատև օգտագործման այն ապրանքների անվանացանկը, որոնց վրա նշված պահանջը չի տարածվում, հաստատում է կառավարությունը:

3. Ապրանքի թերությունների վերացման դեպքում երաշխիքային ժամկետը երկարաձգվում է այն ժամանակահատվածով, որի ընթացքում ապրանքը չի օգտագործվել: Նշված ժամանակահատվածը հաշվարկվում է ապրանքի թերության վերացման պահանջով` սպառողի դիմելու օրից մինչև նորոգումն ավարտելուց հետո այն վերադարձնելու օրը:

4. Ապրանքի թերությունները երաշխիքային ժամկետներ ունեցող կոմպլեկտավորման արտադրատեսակով կամ հիմնական ապրանքի բաղկացուցիչ մասով փոխարինելու միջոցով վերացման դեպքում նոր կոմպլեկտավորման արտադրատեսակի կամ հիմնական ապրանքի բաղկացուցիչ մասի երաշխիքային ժամկետը հաշվարկվում է նորոգումն ավարտելուց հետո` այդ ապրանքն սպառողին հանձնելու օրից սկսած:

• Ոչ պատշաճ որակի ապրանքի փոխարինումը:

Հոդված 19.

1. Սպառողի կողմից ապրանքի թերությունների հայտնաբերման և այդպիսի ապրանքի փոխարինման պահանջ ներկայացնելու դեպքում վաճառողը (արտադրողը) կամ կոմիսիոները պարտավոր է փոխարինել այդպիսի ապրանքը նշված պահանջի ներկայացման օրից` յոթնօրյա ժամկետում, իսկ վաճառողի (արտադրողի) կամ կոմիսիոների կողմից այդպիսի ապրանքի որակի լրացուցիչ ստուգման անհրաժեշտության դեպքում` նշված պահանջի ներկայացման օրից` քսան օրվա ընթացքում:

Վաճառողի (արտադրողի) կամ կոմիսիոների մոտ նշված պահանջի ներկայացման օրը փոխարինման համար անհրաժեշտ ապրանքի բացակայության դեպքում վաճառողը (արտադրողը) կամ կոմիսիոները պարտավոր է փոխարինել այդպիսի ապրանքը` նշված պահանջի ներկայացման օրից` երկամսյա ժամկետում: Սպառողի պահանջով վաճառողը (արտադրողը) կամ կոմիսիոները պարտավոր է փոխարինման ընթացքում ժամանակավոր օգտագործման համար սպառողին անհատույց հանձնել երկարատև օգտագործման նմանօրինակ ապրանք` ապահովելով իր հաշվին տեղ հասցնելը: Այս կանոնը չի տարածվում այն ապրանքների վրա, որոնց անվանացանկը սահմանվում է սույն օրենքի 18-րդ հոդվածի 2-րդ կետին համապատասխան:

Ապրանքների սեզոնային ներկրման շրջանների համար ապրանքի փոխարինման սպառողի պահանջը ենթակա է բավարարման սպառողի դիմումով այն ժամկետում, որն անհրաժեշտ է այդ շրջաններ համապատասխան ապրանքը հերթական տեղ հասցնելու համար, եթե վաճառողը (արտադրողը) կամ կոմիսիոները նշված պահանջի ներկայացման օրը չունի փոխարինման համար անհրաժեշտ ապրանքը:

2. Ոչ պատշաճ որակի ապրանքը պետք է փոխարինվի նոր ապրանքով, այսինքն` չօգտագործված ապրանքով: Ապրանքի փոխարինման դեպքում երաշխիքային ժամկետը հաշվարկվում է նորից` ապրանքն սպառողին հանձնելու օրից սկսած: